फ्लेक्स फ्युएल इंजिन इथेनॉल निर्मितीसाठी आशेचा किरण ?
एटीएम न्यूज नेटवर्क वाहन उत्पादक कंपनी टोयोटाने आपले नवीन वाहन फ्लेक्स फ्युएल किंवा
लवचिक इंधन वाहनाचे अनावरण करण्याचा निर्णय घेतला आहे. अशा वाहनांमध्ये अंतर्गत ज्वलन
इंजिन असते. परंतु नियमित पेट्रोल किंवा डिझेल वाहनांच्या विरुद्ध हे एकापेक्षा जास्त प्रकारच्या
इंधनावर किंवा इंधनाच्या मिश्रणावरही चालते. हे नवीन तंत्रज्ञान इथेनॉल निर्मितीसाठी आशेचा किरण
ठरेल का, हा महत्त्वाचा प्रश्न यातून समोर आला आहे.
इथेनॉल किंवा मिथेनॉल हे पेट्रोल आणि डिझेलसारख्या पारंपरिक इंधनांच्या मिश्रणासाठी वापरले
जाणारे सर्वात सामान्य इंधन आहे. इतर देशांच्या तुलनेत इथेनॉल उत्पादनात भारत अजूनही मागे
आहे. या नवीन तंत्रज्ञानामुळे इथेनॉलची मागणी निश्चितच वाढेल. कारण ही इंजिने १०० टक्के पेट्रोल
किंवा इथेनॉलवरही चालण्यास सुसज्ज आहेत. इंजिनला इंधन मिश्रण सेन्सर आणि इंजिन कंट्रोल
मॉड्यूल प्रोग्रामिंगसह सुसज्ज करून हे शक्य झाले आहे. सिस्टम इंधनाचे प्रकार ओळखते आणि
आपोआप इंधन इनपुटचे गुणोत्तर समायोजित करते. केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन
गडकरी यांनी अलीकडेच सांगितले होते की, कार उत्पादकांना लवचिक इंजिन्सचा अवलंब करणे हा
आयात कच्च्या तेलावरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या व्यापक धोरणाचा एक भाग आहे.
सुफलाम इंडस्ट्रीज लिमिटेडचे कार्यकारी महाव्यवस्थापक अलोक एम. वानखेडे अॅग्री ट्रेड मीडियाशी
बोलताना म्हणाले, की “भारत सरकारने इथेनॉल ब्लेंडिंग प्रोग्राम सुरू केला आहे. या कार्यक्रमांतर्गत
आम्ही आतापर्यंत इंधनामध्ये १० टक्के इथेनॉल मिश्रण साध्य केले आहे. लक्ष्य ४० टक्क्यांपर्यंत आहे.
या कार्यक्रमांतर्गत २०२५ पर्यंत आम्ही २० टक्के मिश्रणाचे लक्ष्य ठेवत आहोत. २० टक्क्यांपर्यंत
मिश्रित इंधनासाठी वाहनाच्या इंजिनमध्ये कोणतेही बदल, भौतिक बदल किंवा अशा कोणत्याही
बदलांची आवश्यकता नाही. परंतु, २० टक्क्यांहून अधिक बदल मॅनेजमेंट ऑफ चेंजमध्ये आणि
एक्झॉस्ट सिस्टममध्ये बदल करण्याची आवश्यकता असेल. भारत सरकारने या संदर्भात वाहन
उत्पादक कंपन्यांना आधीच सूचना पाठवली आहे.”
“ फ्लेक्स फ्युएल इंजिन सुरू करणारी टोयोटा ही पहिली कंपनी आहे. ५० ते ६० टक्के मिश्रित इंधन
घेऊ शकते. कदाचित लवकरच इतर कंपन्यादेखील त्याचे अनुसरण करतील आणि काही वर्षात आपण
अशा वाहनांची निर्मिती मोठ्या प्रमाणात होताना दिसेल. यूएसए आणि ब्राझील आधीच १०० टक्के
इथेनॉलवर चालणारी वाहने वापरत आहेत. १०० इथेनॉल वापरण्यामागील कारण म्हणजे इथेनॉलसाठी
कच्च्या मालाची उपलब्धता. यूएसए आणि ब्राझीलमध्ये अनुक्रमे मका आणि उसाचे भरपूर उत्पादन
होते. भारतात उत्पादन काही पॉकेट्सपुरते मर्यादित आहे. भारतीय परिस्थितीत आपल्याकडे इतका
मुबलक कच्चा माल उपलब्ध नाही. आपण ५० ते ६० टक्क्यांपर्यंत यश मिळवू शकतो, परंतु १०० टक्के
कठीण असेल”, त्यांनी स्पष्ट केले.
इथेनॉल उत्पादनासाठी देश ऊस उत्पादनावर अवलंबून आहे. भारतात उत्पादित होणाऱ्या इथेनॉलपैकी
सुमारे ९० टक्के इथेनॉल कच्चा माल म्हणून उसापासून तयार केले जाते. ऊस हे देशातील सर्वाधिक
पाण्याचे पीक मानले जाते. सरकारने फ्लेक्स इंधनावर भर दिल्यास इथेनॉल उत्पादन आणि साखर
कारखान्यांनाही चांगले दिवस नक्कीच येतील. परंतु, यामुळे पीक लागवड अधिक तीव्र होण्याची
शक्यता आहे. पाणी-केंद्रित पीक म्हणून यामुळे पाण्याची टंचाई देखील होऊ शकते. अशा तंत्रज्ञानाचा
अवलंब करताना एकत्रितपणे नियोजन आणि धोरणांची गरज भासणार आहे.
