एटीएम न्यूज नेटवर्क : नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या एका यु.एन.अहवालानुसार जलचर प्राण्यांच्या उत्पादनात प्रथमच वन्य मत्स्यपालनाला मागे टाकून जगाच्या अन्न गरजा पूर्ण करण्यात मत्स्यपालन महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे. जलीय खाद्यपदार्थांची जागतिक मागणी वाढत राहण्याची अपेक्षा असताना निरोगी आहार सुनिश्चित करण्यासाठी शाश्वत उत्पादनात वाढ करणे अत्यावश्यक आहे. असे संयुक्त राष्ट्रांच्या अन्न आणि कृषी संघटनेने म्हटले आहे.
मत्स्यपालनातून २०२२ मध्ये ९४.४ दशलक्ष टन जलीय प्राणी उत्पादन मिळाले. अन्न आणि पोषण सुरक्षेसाठी जलीय प्राणी महत्त्वाच्या म्हणून ओळखल्या जात आहेत. इकोसिस्टम सेवा पुरवण्यासाठी आणि निरोगी आहार टिकवून ठेवण्याच्या त्यांच्यात प्रचंड विविधता आणि क्षमतेमुळे जलीय अन्न प्रणाली एक व्यवहार्य आणि प्रभावी उपाय दर्शविते. जे जागतिक अन्न सुरक्षा आणि पोषण सुधारण्यासाठी अधिक संधी देते असे अहवालात म्हटले आहे.वन्य मत्स्यपालनाचे उत्पादन अनेक दशकांपासून सुरु आहे, २०२० पासून मत्स्यपालन ६.६ टक्क्यांनी वाढले आहे असे अहवालात नमूद करण्यात आले आहे.
वन्य मत्स्यसंपत्तीची शाश्वतता ही चिंतेची बाब आहे, असेही त्यात म्हटले आहे. जैविकदृष्ट्या शाश्वत स्तरावर मासेमारी केलेल्या सागरी साठ्याचे प्रमाण २०२१ मध्ये ६२.३ टक्क्यांपर्यंत घसरले आहे. जे २०२९ च्या तुलनेत २.३ टक्क्यांनी कमी आहे असे अहवालात म्हटले आहे. मत्स्यसाठा संवर्धन आणि पुनर्बांधणीला गती देण्यासाठी तातडीची कारवाई आवश्यक आहे.
२०३० पर्यंत जगाची लोकसंख्या ८.५ अब्जांपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज असल्याने या वाढत्या लोकसंख्येसाठी पुरेसे अन्न, पोषण आणि उपजीविका पुरवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण गुंतवणूकीची गरज असल्याचे त्यात नमूद केले आहे. जगातील ४० टक्क्यांहून अधिक लोकसंख्येला निरोगी आहार परवडत नाही, असे नमूद करून अहवालात म्हटले आहे की आफ्रिकेत जलसंवर्धनाची प्रमुख भूमिका राहिली आहे.
जलीय उत्पादने ही सर्वाधिक व्यापार होत असलेल्या खाद्यपदार्थांपैकी एक आहे, २०२२ मध्ये विक्रमी १९५ डॉलर अब्ज उत्पन्नाचा बाजार होता. जो महामारीपूर्व पातळीपेक्षा १९ टक्क्यांनी वाढला आहे असे त्यात म्हटले आहे. या महत्त्वाच्या उपलब्धी असूनही या क्षेत्राला अजूनही हवामान बदल आणि आपत्ती, पाण्याची टंचाई, प्रदूषण, जैवविविधता हानी आणि इतर मानवनिर्मित परिणामांमुळे मोठ्या आव्हानांना सामोरे जावे लागत आहे.
२०२५ मध्ये फ्रान्समध्ये होणाऱ्या तिसऱ्या संयुक्त राष्ट्र महासागर परिषदेच्या तयारीसाठी देशाचे प्रतिनिधी, शास्त्रज्ञ आणि आंतरराष्ट्रीय तज्ञांच्या सॅन जोस येथे झालेल्या बैठकीच्या अनुषंगाने हा अहवाल प्रसिद्ध करण्यात आला. युनायटेड नेशन्सचे सामाजिक व्यवहारांचे अंडर सेक्रेटरी जनरल ली जुनहुआ यांनी चर्चेच्या सुरुवातीला सांगितले की समुद्राचे संरक्षण करणे हा पर्याय नसून एक अनिवार्य गोष्ट आहे. दोन दिवसीय बैठकीचे यजमान कोस्टा रिकाचे अध्यक्ष रॉड्रिगो चावेस म्हणाले की जर जगाने कृती केली नाही तर एक पिढी म्हणून आपण मानवतेचे भविष्य धोक्यात आणत आहोत.
अहवालात कार्बन डायऑक्साईड शोषून घेण्याची महासागराची क्षमता, शाश्वत मासेमारीची गरज आणि सागरी प्रदूषणाचा सामना करण्यासाठी सहभागी मुद्द्यांवर चर्चा करण्यात आली.